लिजोनेर्स डिजिज (Legionnaires disease)

लिजोनेर्स रोगको बारेमा भ्रमहरुको बारेमा डा. चिरायु रेग्मी ले आफ्नो फेसबुक वालमा लेख्नुभएको कुराहरु:-

लिजोनेर्स डिजिज (Legionnaires disease) को बारेमा पत्रिकामा यसरी समाचार आइदियो कि, पाठकहरुले सामाजिक संजालमा पानी 'उमालेर' मात्र खान समेत सुझाब दिए।

यी भ्रमहरुको खिलाफमा केहि तथ्यहरु-

१. लिजोनेर्स डिजिज- यो एक किसिमको निमोनिया हो। लिजोनेल्ला भन्ने व्याक्टेरियाले गर्दा यो रोग लाग्ने गर्छ। निमोनियाको कारणको रुपमा यो व्याक्टेरिया नेपालमा पहिलो पटक पत्ता लागेको हो।  
२. यो रोग संक्रमित/फोहोर पानी खाएर सर्दैन- बरु जीवाणुयुक्त पानीको बाफ/फोहरालाई साससंगै फोक्सो भित्र तानियो भने सर्छ- AC को प्रयोग हुदा, अस्पतालमा nebulizer/respirator द्वारा, आधुनिक shopping mall मा तरकारीलाई ताजा राख्न प्रयोग गरिने पानीको स्प्रेद्वारा र कहिलेकाही sauna/shower मा नुहाउदा सर्न सक्छ। यी किसिमले प्रयोग गर्ने पानीलाई रासायनिक माध्यमले प्रसोधन गरे यो रोग फैलनबाट रोक्न सकिन्छ।
३.  रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता कमजोर भएका बृद्ध, दिर्घ धुम्रपान गरेका र फोक्सोमा पहिलै अरु समस्या भएकाहरुलाई सजिलै सर्छ, अरुमा सर्न गार्हो छ।
४.  यसको उपचार नेपालमा सजिलै उपलब्ध छ। मान्छेबाट मान्छेमा सर्दैन, त्यसैले ठूलो महामारी फैलने सम्भावना कम छ।

बाँकी पढ्नुहोस् >>

DOCTORS VS AAMIR KHAN

आमिर खानको 'सत्यमेव जयते' त धेरैले हेर्नुभको थ्यो होला, त्यसको भारतीय मेडिकल क्षेत्र सम्बन्धी एपिसोड पनि हेर्नुभएकै थ्यो होला। नेपालको स्वास्थ्य अवस्था पनि झन्डझन्डै उस्तै छ, वा भविष्यमा उस्तै होला। तर जसरी मिडियाले 'धेरै बेलामा पूरा सत्य बोल्दैन' भनेजस्तै उक्त कार्यक्रम हेरेर मात्रै मेडिकल क्षेत्र बारे अनुमान लगाउनु गलत हुन जान्छ। उक्त कार्यक्रमपछी आमिर खानलाई लेखिएको एउटा खुला पत्र। यो पत्र डा. शारदा जैन को फेसबुक पेजबाट लिईएको हो। 

A letter to an Ignorant Perfectionist

Dear Mr.Aamir Khan,

I have been trying hard but cannot get over the fact that you can 'sell' ignorance with such ease and honour. Though I agree to 'parts' of your show, Lets first get the facts right.

1) You said patients on dialysis live upto 15-20 years. 

Fact - The 5-year survival rate of patients on dialysis is about 25-30 % (less than many cancers). Renal transplant remains the best available treatment option for chronic kidney disease. (I hope you take responsibility for people who after watching your show plan to not go for kidney transplant and die in less than 5 years)

2) An overenthusiastic girl from the audience said that her father was forced for an emergency liver transplant '6-7 years' ago for gastroenteritis. 

Fact- Even today there are 'a handful' of hospitals in India offering liver transplants. To think that 6-7 years ago, just a gastroenteritis patient was offered liver transplant is not only improbable but technically impossible.

3) A diabetic patient blamed a doctor for losing a toe. 

Fact- Lakhs of diabetic patients per year lose entire limbs due to diabetic foot (cellulitis and gangrene). Doctors go about step wise cutting off toes, then foot, even the leg upto above knee level in order to save as much limb as possible. The patient in your show might still be able to walk just because of the timely action taken by the surgeon.

Mr. Aamir Khan i am not getting back at you because i took your show personally. Yes, I agree that there are doctors indulging in shameful malpractices and even i know a few of them. But i can proudly say i am surrounded by more doctors who work day and night just to ensure that their patients get the best possible treatment. The 'BAD' doctors should be punished and we all can come together to ensure we do not encourage such malpractices.

Secondly, 

I would have appreciated if you would have thrown some light on the entrance examinations and the hard work, dedication and sacrifices a doctor needs to clear his MBBS, MD, DM etc examinations. I wish you had spent half a day in the emergency department and OPD of a Govt. Hospital and realized that the work timings, working conditions, lunch breaks, doctor:patient ratio, hours of sleep per week, living conditions in the hostel and the stipend is worse than a class 4 labourer. You would have also surprisingly realized that the 'DOCTORS' are the only 'FUNCTIONAL' part of a Govt. Hospital which still caters to thousands of patients in a day. When you compared statistics of U.K and India, why didn't you include the salaries, living standards and the doctor:patient ratio the doctors have in developed countries?

Coming to generic drugs, 

Yes, a large amount of rural population should have access to cheap generic drugs. But one should not forget the pharma companies that charge more for the drugs are the ones that spend crores of rupees for research and development of new drugs. Had there not been drug trials no new drugs would have been invented and we would have mortality rates compared to stone age. Also i agree that most doctors endorse certain brands of drugs (which i do not deny may be for some financial gains also) because they have faith in the quality of the 'active drug' of certain companies. Yes many local companies manufacture generic products (which is a copy of the original molecule discovered by the expensive company which can be used for unaffordable patients. But you did not mention that many of these generic drugs are of substandard quality and are the reason of many uncalled for deaths due to drug reactions. Most doctors would not want to take responsibility of the quality of the 'generic' drugs.

Lastly, 

What do you mean when you say 'People of high IQ and desire to earn money should not become doctors'. Why aren't doctors allowed to have an ambition?? How can a person who earns 4 crores for an episode of a so called 'social' show decide on what should be an individual's ambition and financial status !! 

Why can there be no doctors who earn well for their professional skills and do not indulge in malpractices? 

It just reflects your hypocrisy. I would like to offer a few solutions to the problem.

a) ' BAD' doctors indulging in malpractices should be suspended for life. We need a strong regulatory authority to publish expected treatment 'protocols' and punish doctors found to be doing unethical practices.

b) Regulatory authorities should also keep a check on the quality of drugs being manufactured and at the same time 'sold' at the local chemist.

c) Govt. medical colleges and hospitals should multiply several folds, increasing the number of doctors in each department, improving the doctor:patient ratio. Doctor's salaries and living conditions should be looked after and should be comparable to other professionals.

d) Regular CME'S and licensing exams (like other countries) every 5-10 years.

e) The Govt. should spend 6-8% of GDP ON HEALTHCARE and a part of which should also be committed to the research and development of newer drugs.

f) No politician should be allowed to be associated with any private medical colleges.

g) The general public should be educated well about common diseases and the 'acceptable' qualifications of the doctors.

These are just a few points i can think of at the moment. I am sure had you bothered to have a panel discussion and find solutions in a healthy way, we could come up with a lot more viable solutions. However you chose to sensationalize your show, by hiring 'few' people with 'fake' or 'amplified' problems and shed a few tears. 

Hope you understand that your allegations like 'HAMARE DESH KE DOCTORS ITNE BIMAAR KYUN HAIN' and 'MAUT KE SAUDAGAR' are as serious as calling all actors 'Rapists' (after the shiney ahuja incident) and all Muslims 'Terrorists'. Knowing that you twisted not one but not many known medical 'facts' to strike a chord with the 'ignorant' 'naive' audience. How do you expect me to have faith in you and the stories you would project in the upcoming shows. You have betrayed a large segment of the 'classes' as well as 'masses'.

All i can say is i feel sad for the death of the 'image' you created in our minds and hearts. An unbiased Aamir who strives for nothing but the truth and the betterment of the society was after all a MYTH.

Condolences,

An honest Doctor.

Note:- This letter is copied from the facebook page of Dr. Sharda Jain posted in 

WORLD CONGRESS OF OBSTETRICS & GYNECOLOGY FORUM.

बाँकी पढ्नुहोस् >>

डाक्टर: आज र भोली

DOCTORS SOCIETY OF NEPAL( DSON) फेसबुक ग्रुपमा 'Kiran Acharya' द्वारा लेखिएको पोस्ट। सबैमा सबै कुरा लागु नहोला तर धेरै हदसम्म सही। मनपर्‍यो र यहाँ शेयर गरेको छु।

मन छुने यथार्थता....(SORRY TO ALL CONSULTANT BUT IT'S A REALITY)

..................जब म मेडिकल अफिसर थिएँ..........
१) रोगको बारे धेरै अनुभव हुँदैनथ्यो तर म बिरामीको DIAGNOSIS गर्न चाहन्थे।
२) बिरामीको आर्थिक अवस्था/पिडा बुज्थे र सकेसम्मको कम खर्च गरिदिन्थे।
३) ५० हजार मेरो लागि ठुलो रकम हुन्थ्यो।
४) MR ले दिएको पेन अनि कहिले काही दिने पार्टी मा पुग्दा मजा लाग्थ्यो।
५) अस्पताल घर जस्तो र क्लिनिक जेल जस्तो लाग्थ्यो।
६) CONSULTANT हरु महिनामा कति कमाउंदा रहेछन भनेर हिसाब गर्दा रमाइलो लाग्थ्यो।
७) सकेसम्म धेरै डाक्टरको संगत र राम्रो दोस्ती गर्न मन लाग्थ्यो।
८) ठुलो डाक्टर बन्ने सपना हुन्थ्यो,पैसा भन्ने केहि ठुलो लाग्दैनथ्यो।
९) मलाई LAB/ XRAY/ USG/ CT मा कमिसन पाइन्छ भन्ने थाहा नै हुन्नथ्यो।
१०) ब्यापारीलाइ घृणा गर्थे र सबैलाई आफुले जस्तो समाजसेवा गर्नुपर्छ भन्थे।


...............आज म PG पुरा गरेर CONSULTANT बनेको छु............
१) रोगको बारे धेरै अनुभव छ, तर बिरामीलाई राम्रो संग हेर्न मन/फुर्सद हुँदैन।
२) बिरामीको पिडा वा आर्थिक अवस्थासंग धेरै मतलब हुँदैन।
३) ५० हजार त मेरो लागि कुनै रकम नै होइन।
४) MR हरुसंग सिधै बार्गेनिङ गर्न सक्छु।
५) अस्पताल जेल जस्तो लग्छ, क्लिनिक घर जस्तो लाग्छ।
६) अन्य CONSULTANT हरु मैले भन्दा कति कम वा बढी कमाउछन् भनेर हिसाब गर्छु।
७) सकेसम्म अन्य डाक्टरसंग कमै संगत गर्छु।
८) अब म ठुलो डाक्टर भएँ जस्तो लाग्छ र अब काम भनेको पैसा कमाउने मात्रै हो जस्तो लाग्छ।
९) कहाँबाट कति कमिसन बाकी छ भनेर हेर्छु, नल्याए माग्न पठाउछु।
१०) ब्यापारीलाई सबैभन्दा सम्मान गर्छु र आफु पनि ब्यापारी नै हुँ जस्तो लाग्छ।


.......................हाम्रो समाज.......................

१) बाटोमा कोहि सुट टाई लगाएको मान्छे देख्यो कि- यो डाक्टर नै हो, अरु यति चट्ट परेर हिड्दैनन्।
२) कतै भब्य घर देख्यो कि -या त ब्यापारीको या त डाक्टरको घर हुनुपर्छ।
३) कतै महँगो गाडी देख्यो कि- या त ब्यापारीको या त डाक्टरको गाडी हुनुपर्छ।

.......................हाम्रो परिवार........................
१) बुवा- त्यो डाक्टर त ३०लाख हालेर DM पढ्न गएछ, त कहिले जाने होस्?
२) आमा- त्यो डाक्टर त अमेरिका घुम्न गएछ, त कहिले जाने होस्?
३) श्रीमती- यो गाडी पुरानो मोडेल भयो, नया किन्नुपर्यो।
४) छोरा- मलाई भिडिओ गेम खेल्न नया LED टिभी चाहियो।
५) छोरी- आज iphone-6 निस्केछ, मलाई किन्नुपर्यो।

......................हाम्रो आफन्तजन...................
1) हैन कति छ कमाई, ३-४ लाख त कम्तिमा होला नि।
२) हैन कता राख्छौ हो! तेत्रो धेरै पैसा??
२) तिम्रो छोरो त डाक्टर भयो, हामीलाई २-४ लाख सापट चाहियो।
३) ल तिमि नै डाक्टर छौ, मेरो अपरेसन फ्रीमा मिलाउनु पर्यो।
४) यो सहकारी/बैंक/संस्था/इन्सुरेन्स/मन्दिर/बाटो/कार्यक्रम....मा पैसा हालिदिनुपर्यो।

......................हाम्रो साथी भाई............................
१) डाक्टर भईस यार, अब त केहि टेन्सन नै छैन, अस्पतालमा सब फ्री।
२) अब डाक्टरसाथ मा हुदाँहुँदै हामीले रेस्टुराको बिल कहाँ तिर्नु नि?
३) तेरै गाडी छ नि यार, जहाँ जान परे पनि।
४) मैले बिजनेस गर्न थालें, २-४लाख पैसा लेन।

......................हाम्रो देश......................
एकाबिहानै देशको समाचार पढ्न पर्यो भनेर कान्तिपुर र नागरिक किनेर ल्यायो, फर्स्ट पेजमै येत्रो भोल्टे अक्षरमा मेन न्युज - 'डाक्टरले बिरामी तान्न दलाली, बिरामीबाटै कमिसन'

जब हाम्रो समाज, परिवार, आफन्तजन र साथीभाई सबैले डाक्टरमाथि सुट लाएर हिड्नुपर्ने, भब्य घर बनाउनुपर्ने, महंगो गाडी चढ्नुपर्ने, घरमा अथाह पैसा खर्चनुपर्ने र जसरि पनि धेरै पैसा कमाऊनै पर्ने बाध्यता पार्छन, तब हाम्रो सामु दुइवटा बाटो हुन्छन् -

१) यही लोभीपापी र भ्रस्ट समाज र आफन्तहरुको चंगुलमा फसेर आफु पनि भ्रस्ट हुदै अनैतिक काम(MALPRACTICE) गरि धेरै पैसा कमाउने वा
२) यी सबको प्रबाह नगरी, केवल पैसाको पछी नलाग्ने, कुनै पनि अनैतिक काम (MALPRACTICE ) नगरी इज्जत साथ जे जति सकिन्छ कमाउने, घरपरिवारलाई त्यस्तै बनाउने।

उत्तर- ??????

याद गरौँ, हाम्रो समाजमा अझै पनि धेरै नया र पुराना डाक्टरहरु छन्, जसको कमाई औसत एक/डेढ लाख (कसैको धेरै बढी पनि होला) छ, जसले आजसम्म कुनै एकदिन पनि MALPRACTICE गरेको छैन, तर पनि इज्जत, खुसि र सुखी भएर बाचेका छन्। सबै जना डा. गोविन्द के. सी. हुन सकिदैन, तर डाक्टरकै बेइज्जत हुने गरि अनैतिक काम नगरी प्राक्टिस गर्न सकिन्न र? डाक्टरको अनैतिक काम देशको प्रमुख समाचार पत्रको प्रमुख समाचार हुनु लज्जाजनक हैन र??

अस्तु

बाँकी पढ्नुहोस् >>

'प्रवेश निषेध’ पुरुष बाहिर

कान्तिपुरमा लगभग १ वर्षअघी प्रकाशित अनमोलमणिजी @anamolmani को लेख...

यो लेख सुत्केरी हुँदा श्रीमतीको पीडामा साथ दिन नपाईने हाम्रो व्यवस्थाको बारेमा छ। तपाईंलाई के लाग्छ, यस्तो बेलामा श्रीमान श्रीमती सँगै राखिनुपर्ने हैन? यस्तो बेलामा सँगै हुँदा केके फाईदा हुनसक्छ जुन हामीले पाउन सकेका छैनौ। अनि के कारणले यो सब गर्न हाम्रोमा सम्भव नभएको होला?? विचार गर्नुहोला।। हामीले हाम्रा अस्पतालहरुमा कहिलेदेखी व्यथाले छट्पटिएका श्रीमतीहरुको हात समाती हौसला दिईरहेका श्रीमानहरु भएको दृश्य देख्न पाउछौ होला?


त्यो एउटा संयोग थियो । साँझको ६ बज्नै लाग्दा म त्यो 'पुरुष वर्जित' ढोका अघि उभिएको थिएँ । महिला शौचालयबाहेक सूचना टाँसेरै पुरुषलाई प्रवेश निषेध लेखिएको छुट्टै ठाउँ मैले आजसम्म देखेको थिइनँ ।

ढोकाको एउटा खापा खुला थियो । मेरो टाउकोभन्दा झन्डै एक फिटमाथि ढप्काइएको खापामा टाँसिएको सूचना मैले उभो मुन्टो लगाई दोहोर्‍याएर पढें । मैलो सिसाजडित पुरानो ढोकाको सूचना पढेपछि पहिले म एक्लै मुस्काएँ । मनमनै लाग्यो, 'संसारमा यस्तो ठाउँ पनि रहेछ । जहाँ पुरुष बाहिर र महिलामात्रै भित्र हुन्छन् ।' अरू केही महिला पुरुष भिजिटर पनि सूचना हेर्दै थिए । मेरो मन कुतकुति लगाउने सूचनामा लेखिएको थियो, 'पुरुष भिजिटर भित्र पस्न सख्त मनाही छ ।'

मैले बल्ल पत्तो पाए त्यो पुरुष बर्जित ठाउँ रहेछ । सेतो एप्रोनमाथि सानो सर्पजस्तो कालो स्टेथेस्कोप काँधमा बेरेर बाहिर निस्केकी चिकित्सकले बरन्डामा राखिएका कुर्सी देखाउँदै उभिएका पुरुषहरूलाई भनी, 'त्यता बसिदिनुस् न है भित्र नआउनुस्, ह्याँ केटाहरू पस्न पाइन्नँ ।'

आज्ञाकारी भएर पुरुषहरू पाटन अस्पताल नयाँ भवनको पहिलो तल्लामा अडिए । जुन ढोकाभित्र प्रशव पीडाले छटपटाइरहेका महिलामात्रै थिए । तिनका पुरुष र पुरुष आफन्तहरू ढोका बाहिरै रहे । तिनले छोराछोरी पाउने बेला आमा छटपटाएको देखेनन् । देख्नबाट वञ्चित भए ।

छेउको एउटा कुर्सीमा मैले पनि आफूलाई बिसाए । त्यसपछिको एक्काईस दिनसम्म मैले निरन्तर सूचना पढिरहेँ । हरेक दिन त्यहाँ भेटिने पात्रहरू फेरिए । हान्निएर आउथे, ढोकामा पुगेपछि सूचना पढ्थे वा सुरक्षा गार्डले रोकेपछि हिस्स भएर यताउता हेर्थे । कुनै दिन नर्सहरू रिसाउँदै भन्थे, 'सूचना पढ्नु भएन । किन सरासर भित्र ? केटामान्छे आउन पाइन्न भन्ने थाहा छैन ?' आफन्त भेट्न हुरिँदै आएकालाई चिरकट्टोमा लेखिएको कुरा के थाहा ? नर्सहरू बित्थामा रिसाए !

हरेकका भिन्न समस्या थिए । त्यहाँका चिकित्सकका आफ्नै समस्या । ती हान्निदै आउँथे । हान्निदै जान्थे । बेफुर्सदी । नर्सका आफ्नै समस्या । ती लस्याक लस्याक आउँथे, लस्याक लस्याक जान्थे । अल्छीलाग्दो गरी । प्रसव पीडामा रहेका र गर्भवती महिलाको आफ्नै समस्या । ती कराउँथे । चिच्याउँथे । आफ्नो बढेको भुँडी ढल्काउँदै बाहिर भित्र, तलमाथि गर्थे । बाहिर बस्ने तिनका पुरुष र पुरुष आफन्तको आफ्नै समस्या । ओठ कलेटी पारेर बाहिर बस्थे । छेवैकोसित सोध्थे, तपाईं आएको कति दिन भयो ? अनि के भएर ल्याउनु भा हो ? पुरुष बर्जित ढोकामा कुनै नर्सले तिख्खर आवाजमा कसैको नाम बोलाएर 'फलानोका मान्छे कोही छ' भन्दा तिनको कान निकै चनाखो हुन्थ्यो । र आफन्तको नाम आउने आशामा कान तिखो पारेर राख्थे ।

'पश्चिमा मुलुकमा त्यस्तो हुँदैन, श्रीमान् वा उसको पुरुष साथीलाई प्रवेश दिइन्छ । हामीकहाँ त्यो चलन आइसकेको छैन,' पाटन अस्पतालका

मेरा मित्र चिकित्सकले एक दिन भने, 'सबैलाई एकै ठाउँ राखिएको हुन्छ । सेपेरेट छैन । त्यसैले पुरुष

प्रवेश निषेध गरिएको हो ।' तिनको कुरो सही हो । प्रसूति गराउने ठाउँमा पुरुष प्रवेश गराउनु त्यति वैज्ञानिक छैन । पुरुष छिरेर तिनको व्यथा कम हुने भए पो !

एकखाले र्‍याडिकल फेमिनिस्टहरू भन्छन्, 'बच्चा पाउने काम अब पुरुषले पनि गर्नुपर्छ ।' तीनहप्ते पाटन अस्पतालको आउजाउमा एक दिन मैले चिनजानकी नर्ससित सोधें, 'पुरुषले गर्भ बोक्न थाले भने महिलालाई प्रवेश निषेध हुन्छ होला हैन ?' ऊ बेस्मारी हाँसी । हल्का उछिट्टएिका आफ्ना दाँत दाहिने हातले छेक्दै भनी, 'छ्या ! तपाईं त कस्तो कस्तो कुरा सोध्नुहुँदो रैछ ।'

यसमा छ्या भन्नुपर्ने कुनै कुरै छैन । यौन, गर्भ वा प्रसूति प्राकृतिक नियम हो । हामी छ्या भनेरै टार्दै पछि परिरहेका छौं । छ्या भन्दै आमाले छोरीलाई यस्ता कुरा बताउँदैनन् । बाउले छोरालाई यस्ता कुरा सम्झाउँदैन । शिक्षकले विद्यार्थीलाई पढाउँदैनन् । अभिभावक, परिवार, समाज छ्या भन्दै यसलाई गुपचुप बनाउन चाहन्छ । प्रजनन् स्वास्थ्य र मातृशिशुबारे कक्षामा पढाउँदा केटीसाथीले घोसे मुन्टो लगाएको, केटाहरूले अनुहार र कान रातो पारेको मलाई हिजैजस्तो लाग्छ ।

त्यै भएर धेरै नेपालीलाई थाहा छैन, सयजना गर्भवतीमध्ये ८४ जनाले मात्रै जीवित बच्चा जन्माउँछन् र १६ प्रतिशतले मृत । सय गर्भवतीमध्ये ७ प्रतिशतको गर्भ छोटो समयमै खेर जान्छ । त्यस्तो बेला के गर्ने, कसलाई भन्ने तिनलाई लाज, धक र डर एकसाथ हुन्छ । अध्ययनहरूले भन्छ, नेपालमा प्रसूतिका बेला प्रतिलाखमा २ सय २९ जना आमाहरूको ज्यान जान्छ । यसरी ज्यान जाने थोरै आमाहरूको मात्रै बच्चा जीवित रहन्छ ।

पुरुष प्रवेश निषेधबाहिर लबीमा मैले भेटेका केही पात्र यस्ता थिए, आमालाई पुरुष बर्जित ठाउँमा राखिएको थियो । छोरी स्नातककी विद्यार्थी थिई । पहिले त उसले कुरा गर्न धक मानी । जब खुलेर कुरा गर्न थाली उसले भनी, 'मैले दिदी भन्ने गरेकी छु । आमालाई डेलिभरी गर्न ल्याएको भन्दा लाज लाग्छ । मेरी बहिनी कक्षा १० पढ्दै छे । छोराको रहरले आमा फेरि गर्भवती हुनुभयो । म स्याहार्दै छु ।'

एक मध्याह्न उनका पिताजी भेटिए । छोराको इच्छाबारे कुरा गर्दा फिस्स हाँसे । पटक पटक कुरा दोहोर्‍याएपछि सायद दिक्क लागेर होला मध्यम वर्गीय शिक्षित र सरकारी जागिरे उनले भने, 'पछि थाहा पाउँछौ भाइ । आफ्नो मात्रै इच्छाले मुलुक चल्दैन ।' एक्काईसौं दिन पनि मैले बाउ छोरीलाई देखेको थिएँ । भेटिहाल्दा छोरी मुसुक्क हाँस्थी । बाउचाहिँ नदेखे हुन्थ्योझैं गर्थे ।

एकजना टेलिकमका कर्मचारी थिए । पानीको मात्रा कम भएकाले उनको बच्चा खेर गएकोमा चिन्तित थिए । अर्का सामान्य नागरिक, ब्लड प्रेसरका कारण पाठेघरमा भ्रूणको विकास राम्ररी नभएर ७ महिनामा बच्चाको तौल जम्मा १ केजी पनि पुगेन र बचाउन सकिएन । अर्का थिए शिक्षक । ललितपुरको ग्रामीण भेकका । दोस्रो बच्चाका लागि पाटन आएका । भन्थेे, 'तालिममा गएकी श्रीमती एक्कासि फेन्ट भई । कारण थियो, ब्लड प्रेसर हाई । घरमा कोही छैन । एक्लो छु । सारै गारो परिरहेको छ ।' उनले आफू सुत्न मिल्ने म्याट, एक थान तन्ना र केही भाँडाकुँडा पनि ल्याए । सधैं बाहिरबाट चिया, बिस्कुट, रोटी, खाना ल्याउँथे । पुरुष प्रवेश निषेध थियो । कोही महिलालाई उनी अनुरोध गर्थे भित्र पठाउँथे । धेरैजसो श्रीमतीलाई फोन गर्थे र बाहिर बोलाएर सामान भित्र पठाउँथे ।

साँझको बेला त्यहाँको दृश्य हेर्नलायक हुन्थ्यो । हटकेसमा खाना बोकेर आउने जानेको लाम नै देखिन्थ्यो । म्याट र तन्ना ओछ्याएर सुत्न ठिक्क ओच्छ्यान देख्दा लाग्थ्यो त्यो अस्पताल होइन सस्तो खालको लज हो । कक्षा ३ पढ्दा ढिँडो खाएर म हेटौंडाको त्यस्तै लजमा सुतेको थिएँ ।

चिकित्सकहरूका अनुसार पछिल्लो समय मान्छेमा चेतना पनि बढ्दै छ र समस्या पनि बढ्दै छ । सहरका गर्भवती महिलामा प्रेसरको समस्या छ । प्रेसर बढी भए पनि समस्या, कम भए पनि समस्या । गाउँका महिलामा पोषणको समस्या छ । सहरका महिला डाइटमा जोड दिइरहेका छन् । जंक फुडले बच्चा जन्मिँदै साथमा जन्डिस पनि लिएर आउँछ । सहरको तरकारी स्वस्थ छैन । पानी स्वस्थ छैन । वातावरण स्वस्थ छैन ।

मलाई लाग्यो दैनिक सयौं बिरामीको उपचार भइरहने अस्पताल यस्तो ठाउँ रहेछ, जहाँ बिरामी निको हुने र सद्देहरू बिरामी हुने रहेछन् । धन्न पाटन अस्पतालको सेवा नेपालका सामुदायिक अस्पतालमध्येकै अब्बल छ र सामान्य मान्छे पनि स्वास्थ्यको पहुँचमा सजिलो गरी पुग्न सकेको छ । यदि निजी अस्पतालमा त्यही सेवा लिनुपर्दो हो त हुँदा खाने आम नागरिक कसरी बाँच्दा हुन् ?

अस्पताल गएपछि थाहा हुन्छ, प्रसूति वा अन्य जे सुकै व्यथा लिएर अस्पताल आउने आम मान्छेका पीर, दुःख र व्यथाहरूमा कुनै वर्ग छैन, समानता छ । मान्छेको जीवनमा बच्चा जन्मिनु खुसी हो । खुसी खोज्न अस्पताल पुग्नेहरू पनि दुःखी भएका छन् । जन्माउने आमाको दुःखको फेहरिस्त लामो हुन्छ । त्यही भएर आमाले कहिल्यै छोराछोरीलाई ठूलो देख्दिनँ । संसारमा आमाभन्दा अग्लो मान्छे अरू हुनै सक्दैन । दुई दशकपहिले संसार छाड्नुअघि आमाले मलाई भनेकी थिइन्, 'तँ नाथु मेरो पेटिकोटमा जन्मेको होस्, जुठेल्नामा ।' आमाको यो आवाज मेरो कानमा अहिले पनि गुन्जिरहन्छ ।

निकै दिनको लबीको अवलोकनपछि एक दिन मलाई ढोकामा टाँसिएको 'पुरुष प्रवेश मनाही' गरिएको सूचनाको तस्बिर लिन मन लाग्यो, एक क्लिक दिएँ ।

त्यतिबेला २ जना पुरुष भित्र जान नर्ससित अनुनय गरिरहेका थिए ।

बाँकी पढ्नुहोस् >>

Health camps: Are they needed?

-Dr. Amit Jha, ENT Resident, NMC, Birgunj

To any question like this, there is never an absolute answer. There’s always a fraction that supports with a yes and the remaining objects with a negative answer.  Moreover, no study has been carried out on this subject so as to get a reference answer.

I, occasionally, browse through the photos folder on my laptop and this is how the idea of writing this piece of article came to me. I found a few folders of photos of the health camps that I attended. As a doctor, I was a part of several health camps over last few years. So are all the doctors in Nepal. Most of the camps were one-day-health-check-up camps while a few of them spanned over days. I have mixed experiences of health camps and hence, my answer for the above question is neither a yes nor a no. This might sound diplomatic but it’s true.

The benefits of health camps:

There are benefits for both the organizing team and the patients. For the organizing team members, it’s an opportunity for them to travel to new places, meet new people and learn a few health issues and diseases prevalent in that particular community. For the organizers, they get a platform to advertise themselves. For the patients, they get to see a doctor, probably for the first time in their lives (for many of them). The most remarkable of such camps are the eye-camps. Thousands would have to live as visually impaired if these camps were not organized.

The drawbacks of health camps:

Every year a lot of money is spent by government, NGOs/INGOs and individuals for health camps. But the benefits do not reciprocate the amount of money spent. This can be justified by the fact that regular health camps usually do not make a remarkable difference in the lives of the people of the community. A large number of patients usually visit just to get free medicines or visit just because the checkup is free. Hence, genuine patient number too few in camps. Next, if any patient needs hospital admission or operation, the patients are referred to the camp-organizing nursing homes or private hospitals. Getting admitted, treated and/or operated in a nursing home or private hospital could be unaffordable for most of the patients.

What does a rural community in Nepal need?

Nepal is an undeveloped country with little chances of improvement in near future. Because there has been no stable government over last few decades, all the sectors of the country including the health sector lie in the doldrums. A typical rural community in Nepal, if not deprived of, has just poorly developed and maintained schools, health posts and other infrastructure. All they need is regular access to basic needs of life including regular access to health services. Health is not a one day affair. A community is going to need health services round the year. And this is what I mean by regular access to health services.

The solutions:

Rather than organizing general free health camps, camps should be slightly modified.

1.       Organizing screening camps where a patient in a community is screened for a particular disease for eg. DM, TB, HTN, HIV, UV prolapse, Hernia etc. and all those identified with disease managed promptly either in their community or by the referral to higher center.

2.       There are a few foreign hospital based organizations that come to Nepal each year with a team of doctors, nurses and paramedics and operate on the patients of a particular locality in a week long or more camps. Nepalese doctors are not allowed to practice even in Nepal without an NMC number and abroad without having a medical practicing license of that country. In such a scenario, how do we trust anyone from abroad just coming and operating on our countrymen? The manpower in Nepalese health sector has increased several folds over last ten years when such organizations first came to Nepal. Hence, rather than coming to Nepal once or twice a year and operating, they should rather focus on developing the infrastructure and collaborating with the local community to have a health service provider round the year and specialist visiting on a routine basis.

3.       The same goes for the medical colleges or private hospitals organizing camps. Rather than having health camps, they should establish a community based center in the peripheral areas with ample facilities and manpower. This would benefit patients requiring emergency attention as well as the patients with chronic disease and those requiring follow-up.

4.       If having community based health centers (point no. 3) are not feasible, given the vast rural area and its remoteness, health camps should be organized at regular intervals. Once, a health camp concluded, the date for next camp should be announced so as to benefit the patients with chronic disease and those requiring a follow-up. Nobody is happy to wait, but once a person knows how long he should wait, waiting could be agreeable.

Conclusion:

An optimal level of health is not a destiny but a dynamic process. To achieve this, institutions, individual and the community should work together in close co-ordination. The time, effort and money should be invested in the best possible way to have the maximum benefits. Nevertheless, the government policies play a major factor.

This article is written by Dr. Amit Jha @amitjha086,  ENT Resident, NMC, Birgunj. He blogs at 'Amit Jha blogosphere'

बाँकी पढ्नुहोस् >>

स्वास्थ्य खोज्दै देश.....

कलेजमा लन्चको समय हुदै थियो, म खाना खाइहोरी लाइब्रेरी पुगें । थोरै मात्र समाचार र धेरै विज्ञापन छापिने हाम्रा राष्ट्रिय दैनिकहरुहरुमा पढौं-पढौं लाग्ने समाचार अझै निकै कम हुन्छन। कान्तिपुरको प्रथम पृष्ठ र अन्नपूर्ण पोस्टको भित्री पानामा छापिएको समाचारहरुले मेरो ध्यान आकर्षित गर्यो। यीनै समाचारहरुले मलाई धेरै पहिले देखि मनमा गाँठा परेर रहेका सुर्कनेहरु खोल्न यो लेख लेख्न प्रेरित गर्यो।
कान्तिपुर दैनिकमा हेडलाइन बनेर आएको समाचार थियो: “मुगुमा सुत्केरीको वेहाल, कसैलाई रगत छैन कसैलाई उपचार”। अन्नपूर्ण दैनिकको खबर थियो “समयमा उपचार नपाउदा शिशुको मृत्यु”। 

स्वस्थ जीवन जीउन पाउनु हरेकको जीवनको न्युनतम र आधारभूत आवश्यकता हो। स्वस्थ मानिसले स्वस्थ समाज बनाउन सक्छ। स्वस्थ समाजबाट नै सम्वृद्ध र सम्मुनत राष्ट्र निर्माण हुन्छ। तर यीनै स्वास्थ्य सेवाको न्युनतम मापदण्डको घेराभन्दा माथि उठ्न नसकेको कारण हाम्रो देश आफै एउटा जटिल विमारबाट ग्रस्त छ। यसकै परिणामस्वरूप आजभोलि यस्ता समाचारहरु एकपछि अर्को गर्दै आइरहेका छन्। यस्ता कारुणिक र हृदयस्पर्सी घटनाहरुले हाम्रो देशको स्वास्थ्य संरचना र स्वास्थ्य सेवाको कहालीलाग्दो अवस्थाको चित्रण गरेको छ।

अब एकपटक सोच्नैपर्ने वेला आएको छ, यो स्थिति कहिलेसम्म? कहिलेसम्म सुत्केरी आमाहरु उपचारको अभावमा अस्पतालको वेडमा यसरीनै वेहोस भैरहने? कहिलेसम्म समयमा उपचार नपाउदा शिशुहरूले अकालमै जीवन गुमाउने? कहिलेसम्म हामी सरकारी नालायकपना र निरिह डाक्टरहरुलाई धिकार्दै बस्ने? हो अब जवाफ खोज्ने वेला आएको छ।

कहाँ छ त समस्या? किन घट्छन यस्ता घटनाहरु?
कुनै पनि देशको स्वास्थ्य क्षेत्र राम्रो हुनुमा ३ ओटा संरचना बीच उचित तालमेल हुनु जरुरी छ: पहिलो सरकारी संयन्त्र, दोश्रो चिकित्सक र स्वास्थ्य जनशक्ति अनि तेस्रो आम जनता।

१. सरकारी संयन्त्र: देशको स्वास्थ्य क्षेत्र सुदृढ बनाउनुमा सरकारी संयन्त्रको मुख्य भूमिका रहेको हुन्छ। चिकित्सक र दक्ष जनशक्तिलाई कार्यक्षेत्रमा खटाउने देखि लिएर नियम कानुनको तर्जुमा र पालना गराउने सम्म सराकारी संयन्त्रको हात हुन्छ। हाम्रो देशमा अहिले हरेक निर्वाचन क्षेत्रमा एउटा प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र हुने र त्यहाँ कम्तिमा पनि एक जना एम.बी.बी.एस. चिकित्सक हुनैपर्ने व्यवस्था छ। तर विडम्बनाको कुरा कती दुर्गम जिल्लाहरुमा प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र त के, जिल्ला अस्पतालनै डाक्टर विहिन छन्। उचित तलव, सुबिधा र साधन स्रोत उपलब्ध गराएर चिकित्सकहरुलाई दुर्गम भेगमा रही उपचार गर्नसक्ने वातावरण सिर्जना गर्नु राज्यको दावित्व हो तर ऊ यहाँ चुकेको छ।

२. चिकित्सक र स्वास्थ्य जनशक्ति: पछिल्लो समयसम्म लगभग १३०००जना चिकित्सकले मेडिकल काउन्सिलमा रजिस्ट्रेसन भए पनि यी मध्ये लगभग आधा चिकित्सक विदेश पलायन भएका छन्। नेपालमै रहेका चिकित्सक पनि शहर केन्द्रित छन्। सरकारी छात्रवृतिमा पढेका र निश्चित समय सरकारले खटाएको ठाउँमा सेवा गर्छु भनेर हस्ताक्षर गरेकाहरु पनि दुर्गममा जान आनाकानी गरिरहेका छन्। आवश्यकताभन्दा थोरै मात्र रहेको जनशक्ति अनि त्यहि थोरैमा पनि रहेको यस्तो किचलो पनि यस स्थितिको एउटा कारण हो।

३. आम सर्वसाधारण: आफ्नो सबैभन्दा ठूलो डाक्टर आफैं हो। जवसम्म हरेक मानिस आफ्नो स्वास्थ्यमा आफै सचेत हुदैन, अरु वाहिरी कुराहरु स्वत गौंण भैदिन्छ्न। जनमानसमा चेतनाको स्तरको कमी र त्यसले गर्दा Health seeking behavior  र Healthy attitude को अभाव अर्को कारण हो। जानेबुझेको र थाहा भएको स्वस्थ व्यवहार पनि आफ्नो जीवनमा लागु नगर्दा पनि यो स्थिति आउन सक्छ।

समाधान के त?
समाधान समस्यामै लुकेको हुन्छ। समस्याको पहिचान गरिसकेपछि यी तिनवटै संयन्त्रले आफ्नो तवरबाट हल निकाल्नुपर्छ।
१. सरकारले व्यवस्था भए अनुरुप दरबन्दीमा चिकित्सक खटाउने,
२. चिकित्सकहरुलाई उचित तलव र उपचारको लागि चाहिने औषधी, अन्य साधान श्रोतको व्यवस्था गर्ने, इमान्दार र लगनशील चिकित्सकहरुलाई पुरस्कृत गर्ने,
३. चिकित्सकहरुले पनि देशको अवस्थालाई मध्यनजर गर्दै आफ्नो वलबुताले भ्याएसम्म स्वास्थ्य स्थितिको उत्थानको लागि पहल गर्ने,
४. आमसर्वसाधारण पनि आफ्नो स्वास्थ्यमा सचेत हुने, स्वस्थ व्यवहार अपनाउने, र जानेबुझेका कुरा आफ्नो जीवनमा पनि लागु गर्ने अनि अरुलाई पनि सिकाउने
५. स्वास्थ्यको व्यापारीकरण, यस क्षेत्रमा खुलेर लागिपरेका माफियाहरु पनि पहिचान गरेर त्यस किसिमको प्रवृति निर्मुल गर्न राज्य र आम सर्वसाधारण लागिपर्ने,
६. राज्य, चिकित्सक र आम सर्वसाधारण सबैले हातेमालो गर्दै सौहार्दतापूर्ण तरिकाले काम गर्ने

अन्त्यमा, 
स्वस्थ समाज, स्वस्थ देश र स्वस्थ संसार निर्माणको सपना साकार पार्ने मन्त्र जप्दै अगाडी बढिरहेको एउटा चिकित्साशास्त्रको विध्यार्थीको नाताले यस्ता घटनाहरु निश्चय नै मेरा लागि पनि चुनौती हुन्। यस्ता चुनौतीहरुसंग डराएर भाग्नुभन्दा पनि डटेर सामना गर्नुपर्ने आगामी दिनको टड्कारो आवश्यकता हो। अत: विसंगति र वेथितिलाई चिर्दै, आफ्नो मन, वचन र कर्मले भ्याएसम्म स्वस्थ र सम्वृद्ध नेपाल निर्माणको विगुल फुक्दै आम जनताको स्वास्थ्य उत्थानको निम्ति जीवनभर लागिरहने प्रण गर्दछु । 

पुरुषोत्तम अधिकारी @puruad
एम. बी. बी. एस., दोश्रो वर्ष
गण्डकी मेडिकल कलेज 
पोखरा, नेपाल।

बाँकी पढ्नुहोस् >>

Tools of the trade

This article is written by Dr. Swikrity Upadhyay (MD Pathology Resident at NAMS) and is published in 'The Kathmandu Post' on 19th May 2070.

"Whenever a doctor cannot do good, he must be kept from doing harm."  

—Hippocrates

A doctor without accessories is merely another layman. Even for a simple task like measuring temperature to confirm fever and prescribe paracetamol, the doctor requires a thermometer. Or for that matter, a ‘routine’ blood pressure recording requires a sphygmomanometer and a stethoscope. This is not to imply that doctors cannot be of any help without their tools. It simply means that they will be less productive and at times, even helpless.

Our government, for the past few years, has been actively trying to improve the general health condition of its people and also help the needy. Along the same lines, the government has enforced a compulsory two-year posting for MBBS doctors who have completed their degree under scholarships from the Ministry of Education to various remote areas of the country. Many attempted to escape this regulation, prompting the government to restrict the release of all legal documents to these doctors. Most new doctors are now compelled to complete the two-year posting before pursing permanent registration from the Nepal Medical Council. It is obviously a step in the right direction and for fresh doctors, it is an opportunity to help those in need while gaining practical knowledge in the process. For instance, a certified MBBS doctor alone can legally conduct a delivery, and with some additional training, can perform a Caesarian Section, simple operations like the removal of the appendix, hernia and hydrocele repair and can deal with various other medical and surgical conditions. It is an opportunity as well as a challenge for the fresh doctors. 

Despite commendable measures, it is still bewildering to see our government remain apathetic to the fact even skilled manpower requires proper equipment and facilities. Every health center with a medical doctor (Primary Health Care Centre and above) should be a properly equipped for safe deliveries. However, without appliances to handle difficult deliveries—whether instrumental or a Caesarian section—the doctor will be reduced to someone who writes out a referral slip to secondary and tertiary centres. A recent case in Mugu Hospital, where a 40-year-old female suffered through labour pains for five straight days at the district-level hospital under the care of a doctor, is not a random example but a routine scenario in hospitals outside the Kathmandu Valley. In such cases, doctors can try to tackle emergencies to the best of their knowledge but lacking proper aid equipment, they are severely constrained. Even the presence of a health assistant or a trained birth attendant during the aforementioned case would have brought about the same result—referral to a secondary or a tertiary centre—in the lack of proper equipment. 

Provisions for basic lab facilities, x-ray machines, skilled birth attendants, provisions for Caesarian sections and instrumental delivery, along with basic medications, at every primary health care centre in the country are enshrined in law. However, the government and the popular media are seem to concentrate simply on the absence of doctors and not the need to equip these health centers with proper equipment and facilities, as laid down in law. If patients at a remote village were taking paracetamol for fever and oral rehydration solutions for diarrhea years before the arrival of a medical doctor, the mere posting of the skilled professional, without equipping the health care centre or the doctor with proper equipment and facilities, will not yield any added benefit to the patients. The doctor should at least have basic lab facilities at their disposal to help diagnose the causes of fever and diarrhea, among the most common afflictions, so that they can better treat the patient. In the absence of such provisions, doctors are liable to over or under-diagnose a case once in a while, making them all the more vulnerable to accusations of malpractice and anger from the patient party, not to mention the discontentment that doctors can feel when they misdiagnose a patient.

The government has so far succeeded in deploying fresh medical doctors to various remote health centres across the country, proving that if it is focussed and gets its act together, it can achieve what it set out to do. Now, the same zeal and effort needs to be applied to equip all these health centres with the minimum necessary equipment and facilities. Once done, these deployed MBBS doctors will be in a better position to make the best use of their knowledge and expertise, helping the government to realise its ultimate goal of improving the general health condition of its people and providing exemplary medical care to all parts of the country. 

बाँकी पढ्नुहोस् >>