एक्स्काभेटर र नेपालका जीपीहरु

प्यूठानको सबैभन्दा दूर्गम क्षेत्र स्याउलीवाङ पुग्ने सौभाग्य मिल्यो। गाडीको लागि खनिएका बाटाहरु सकिएर पनि ५-६ घण्टा अझै हिंड्नुपर्ने गरी टाढा रहेछ। बाटोमा हिड्दै गर्दा पहाड फोर्दै बाटो खन्दै गरेका एक्स्काभेटरहरु भेटिए। पहाडका कडा चट्टानहरुसँग लडिरहेका भविष्यको राम्रो बाटो सुविधाको यात्राको लागि एकनासले एक्लै त्यो विरानो पहाडमा लागिपरेका ती एक्स्काभेटरहरुलाई देख्दा एक्कासी मलाई आफ्नै झल्को पो आयो। मलाई यी एक्स्काभेटर हाम्रो देशका जीपीहरु जस्ता पो लागे।

एक्स्काभेटरले बाटो नै नभएको ठाउँमा पहाड फोडेर बाटो निकाल्छ, एक्लै काम गर्छ, दु:ख झेलेर सिमित स्रोत साधानमा काम गर्छ। अनी जब सडक राम्रो बन्छ, चिल्लो कालोपत्रे बन्छ शायद त्यो बाटोमा कसैले एक्स्काभेटरलाई चल्न पनि दिदैन, कसै गरी चल्यो भने पनि "यो यहाँँ किन आयो, कसरी आयो, यो यसको क्षेत्र नै होइन" भनेर डेडो आँखाले हेर्छन्। नेपालका हामी एमडी जीपी (जेनेरल प्राक्टिस स्पेसलिस्ट)हरुको अवस्था पनि लगभग यस्तै छ। दूर्गमका गाँउठाँउहरुमा जबसम्म सुविधा हुँदैन, स्रोत हुँदैन, औषधी हुँदैन, तबसम्म जीपीले जसोतसो गरेर स्वास्थ्य सेवा दिईरहेका हुन्छन्। विना एनेस्थेसियोलोजिस्ट अप्रेसन गर्छन्, विना एनेस्थेसिया मेसिन, विना पोस्ट अप सुविधा कस्ताकस्ता खतरा मोलेर ज्यान बचाउनैका लागि अप्रेसन गर्छन्। विना पर्याप्त र तालिमप्राप्त सहयोगी नर्स, पारामेडिक्स जटिल विरामीहरुको उपचार गर्छन्, रगत उपलब्ध नभै पनि सिजेरियन गर्छन्। एउटै जीपीले फिजिसियन, पेडियाट्रीसियन, गाइनेकोलोजिस्ट, सर्जन, एनेस्थेसियोलोजिस्ट, साइक्याट्रिस्ट, डर्माटोलोजिस्ट, रेडियोलोजिस्ट, काउन्सेलर सबैको भूमिका निभाइरहेको हुन्छ, सेवा दिईरहेको हुन्छ। तर जब सेवाको बिकास हुन्छ, स्रोत साधन थपिन्छन्, अनी ती जीपीहरु पनि एक्स्काभेटर झैं घाँडो बन्न पुग्छन्। "यो फिजिसियन हैन, यल्लाई पेट, मुटु हेर्नै आउँदैन, यो पेडियाट्रिसियन हैन, यल्लाई बच्चा देखाउनुहुदैन, यो गाइनेकोलोजिस्ट हैन, यसलाई सिजेरियन गर्न दिनुहुदैन, यो सर्जन हैन यसलाई अप्रेसन गर्न आउँदैन, यो रेडियोलोजिस्ट हैन, यसले भिडियो एक्सरे गर्न पाउदैन" आदी इत्यादी धेरै गनथनहरु सुनिन थाल्छन्। अंगका विशेषज्ञहरुको भिडमा अनी टाउको दुखे टाउकोकै, मुटु दुखे मुटुकै डाक्टर खोज्ने विरामीहरुको झुण्डमा सम्पूर्ण मानव शरीर, परिवार र समाजका डाक्टर जीपीहरुले आफ्नो स्थान भेट्न सक्दैनन् र भेट्न दिदैनन् पनि। अनी उ पनि एक्स्काभेटर जस्तै अर्को विरानो दूर्गम ठाउँमा त्यहीको समाजमा भिजेर पहाड फोर्दै त्यो गाँउको लागि बाटो बनाउन, भविष्यका लागि ट्र्याक खोल्न जंगल छिर्छ।