यही कुराको डर थियो, जुन अहिले भैरहेको छ।

यही कुराको डर थियो, जुन अहिले भैरहेको छ।

हुन त यो अगाडीदेखी भैरहेको कुरा हो, समाचारमा मात्रै नआ'को हो। अली अली पहिले नि हुन्थे तर अहिले बढेको चै 'रियाक्सनरी' व्यवहार हो। विरामी अस्पतालमा ठीक हुनैको लागि आउछन्, तर सबै विरामी ठीक पार्नसक्ने ग्यारेन्टी न कसैले दिन सक्छ र न कसैले सबैलाई ठीक पार्न नै सक्छ। त्यो असम्भव कुरा हो। विरामीको रोग अनुसार, अवस्था अनुसार उपलब्ध औषधी, प्रबिधी प्रयोग गरी सन्चो बनाउन सक्दो प्रयास गर्ने को चै बरु ग्यारेन्टी दिन सकिन्छ र दिनु पनि पर्छ। तर हिजो आज अस्पतालमा हुने हरेकजसो विरामीको मृत्‍युमा डक्टर र नर्सको लापर्वाही देख्ने र अस्पतालसँग क्षतिपूर्तीको लागि दवाव दिने नराम्रो चलन बसेको छ, त्यसैको प्रतीकृयात्मक व्यवहारमा यो देखिन थालेको हो।

कुरा एकदम सिधा छ, प्राइभेट नर्सिङ होम, अस्पतालहरु नाफाका हिसाबले खोलिएका हुन्, पैसा लिन्छन् अनी सेवा दिन्छन्। अनी त्यस्मा नि हिजोआज विरामीलाई केइ भैहाल्यो कि अस्पताल तोडफोड गर्ने, डक्टरको लापर्वाही देखीहाल्ने कुसंक्रितीका कारणले जो कोही नि सिकिस्त विरामी आफ्नो अस्पतालमा भर्ना गरेर रिस्क लिन चाहन्न। कस्लाई पो जानीजानी खतरा मोल्ने इक्षा हुन्छ र? त्यसैले त सानो भन्दा सानो समस्याको लागि नि विरामीहरु काठमान्डौ रिफर गरिन्छन्। विरामीलाई डक्टर र अस्पतालप्रती विश्वास छैन, डक्टरले नि रिस्क आफ्नो टाउकोमा किन लिओस्। साधारण ज्वरोका विरामी ३-४ दिन ठीक भएन भने काठमान्डौ दौडाइन्छन्, साधारण अप्रेसन नि “हैन राम्रो ठाउँमै लानुपर्छ, यहाँको त भरै छैन” भनी राजधानी कुदाइन्छन्। जस्तोसुकै सानो समस्याको लागि नि वरीष्ठ विशेषज्ञको खोजी हुन्छ। टाउको दुख्यो भने न्युरोलोजिस्ट, पिसाब पोल्यो युरोलोजिस्ट, छाती दुख्यो कार्डियोलोजिस्ट, खोकी लाग्यो पल्मोनोलोजिस्ट। अनी सानोसानो समस्यामा नि “के हो, के हो गरौ न” भनेर विरामीहरु नै ठुल्ठुला जाँचहरु गराउन प्रेसर दिन्छन्। टाउको दुख्यो सिटी स्क्यान, लड्यो कि एक्सरे, अझ थर्ड पार्टीले तिरिदिने एक्सिडेन्ट केस हुनुपर्छ, टाउको देखी खुट्टा सबैको एक्सरे, सिटी गराउछन् हिजोआज।

गल्ती दुबै पक्षको हो।

हामीले भरपर्दो विश्वासको बातावरण दिन सकेनौं, विरामी र सेवाग्राहीहरुले हामीलाई विश्वास गर्न सकेनन्। अवस्था अझै बिग्रिसकेको छैन। अस्पतालमा हुने हरेक जस्तो मृत्‍यु लापर्वाहीकै कारण हुँदैन। लापर्वाहीको शंका लाग्छ भने कानुनीरूपमा अघी बढ्नुपर्‍यो न कि तोडफोड गरेर क्षतिपूर्ती असुल्ने मात्रै। अनी आफ्नो, आफ्नो विरामीको रोगको बारेमा सक्दो जानकारी लिनुपर्‍यो, रोग ठ्याक्कै पत्ता नलागेपनी के को शंका गरेर, के ‘प्रोभिजनल डायग्नोसिस’ राखेर कस्तोकस्तो उपचार भैरहेको हो त्यो बुझ्नुपर्‍यो। अस्पताल भर्ना गरेको छ भन्दैमा सबै डक्टर, नर्सलाई छोड्न मिल्दैन। रोग, अवस्थाका बारेमा बुझेर केकस्ता उपचार उपलब्ध छन्, केके गर्न सकिन्छ डक्टरसँग खुलारूपमा सल्लाह गर्नुपर्छ। त्यस्तै डक्टरहरुले नि विरामीको रोग, अवस्थाका बारेमा सबै जानकारी दिनुपर्छ। अहिलेको अवस्था, हुनसक्ने कम्प्लिकेसन, चलिरहेको उपचार आदीको सक्दो जानकारी दिनुपर्छ। यि कुराहरु विरामी, उस्का परिवारले सोचेको जस्तो कम्प्लिट नहुन सक्छ, किनकी सबै ठाउँमा सबै खालका प्रविधी, जाँचहरु हुँदैनन्, सबै डक्टर सबै रोगको विशेषज्ञ नि हुँदैन, त्यसैले आफ्नो लिमिटेसन नि भन्न हिच्किचाउनु हुँदैन। विरामी पक्षले नि यस्लाई पोजिटिभ्ली लिनसक्नुपर्छ न कि अविश्वास बढाउनेरूपमा।

बेलैमा यसमा सबैको ध्यान गएन भने अवस्था झन विकराल हुनसक्छ। अनी विरामी र डक्टरले एक अर्कालाई विश्वासै नगर्ने, ठुला शहर बाहिर विरामिको उपचार गर्नै नसकिने, सानो भन्दा सानो समस्याको लागि नि राजधानी जाने र पठाउने, ठुला शहरका अस्पतालमा थाम्नै नसक्ने भिड लाग्ने अनी प्राइभेट अस्पतालहरुले सिकिस्त विरामी नलिने, अस्पताल् तोडफोड झन बढ्ने हुनसक्छ।

आशा छ, यस्तो बिषयमा यस्को दोष उस्को दोष भन्नु भन्दा नि हामी सबै विश्वासको बातावरण बनाउनको लागि आफ्नो तर्फबाट आजैबाट सक्दो प्रयास गर्नेछौं।