Wednesday, February 19, 2014

अब भन्नुस् मेरो दु:ख ठुलो।

के तपाईंलाई आफू दु:खी छु जस्तो लाग्छ? के तपाईंलाई आफ्नो दु:ख ठुलो जस्तो लाग्छ? यो पढ्नुस्।

उनी फेरी आईन् अस्पताल, धेरै रगत बगेको कारणले। रगत धेरै बगेर उनी सेतो फुस्रो भईसकेकी थिईन्। उन्को बिहे भएको लगभग ४-५ वर्ष भएको थियो। पहिलो बच्चा जन्मेको केही घण्टामै मरेको थियो रे। दोस्रोमा 'मोलार प्रेग्नेन्सी' देखिएर खेर गयो रे। अनि तेस्रो पल्ट यानी यसपाली साल तल रहेकोले ७ महिनामै रगत बग्न थालेकाले बच्चा बचाउन सकिन्छ कि भनी अप्रेसन गरी बच्चा निकाल्नु पर्‍यो, जुन पनि केही घण्टा भन्दा बढी बाँच्न सकेन। त्यत्तीले नपुगेर यै अप्रेसनअघी रगत जाँच गर्दा उन्लाई ब्लड क्यान्सरको शँका पनि देखियो, जुन लगभग कन्फर्म नै छ। भर्खरको उमेर, खाली कोखको पिडा, अनि थपिएको नयाँ डरलाग्दो रोग। अब भन्नुस् मेरो दु:ख ठुलो।

उनिहरुको बिहे भएको शायद दश वर्ष भन्दा बढी भ'को थियो। बच्चा नबसेको कारणले उपचारमा लाखौं खर्च भईसकेको थियो। धेरै प्रयासपछी अन्तत बच्चा बस्यो, त्यो पनि ट्रिप्लेट अर्थात तिम्ल्याहा। खुशी पनि डर पनि थियो होला। यत्रो वर्षको चाहना एकै पटकमा पूरा हुने भएर खुशी थिए होलान् दम्पती। तीनवटा एकै पटक हुने भएकोले के हुने कसो हुने भन्ने डर पनि थियो होला। आखिरमा तीनवटै 'नर्मल' जन्मे, तर साह्रै सानो भएकाले एक पछी अर्को गर्दै केही दिनको अन्तरमा तिन्टै बच्चा मरे। यस पटक पनि उनको कोख खाली नै रह्यो, उनिहरु खाली हात नै घर फर्किए। अब भन्नुस् मेरो दु:ख ठुलो।

सुख दु:ख भनेका तुलनात्मक कुरा हुन्। आफूलाई पर्दा आफ्नै दु:ख ठुलो जस्तो लाग्छ। तर एकछिन आफूलाई सम्हालेर यसो वरीपरी हेर्नुस्, अरुको दु:ख सुन्नुस् अनि थाहा हुन्छ, दु:ख त हरेकको जीवनमा रहेछ, समस्या त हरेकले भोगिरहेकै रहेछन्। यस्ले आफ्नो समस्या समाधान त नहोला तर त्यस्लाई हेर्ने दृष्‍टिकोण अवस्य बद्लिनेछ, तपाईंलाई आफ्नो दु:खसँग लड्ने शक्ति, त्यस्लाई फरक तरिकाले 'डिल' गर्ने जुक्ति मिल्नेछ।

अस्पतालमा यस्ता दु:खका कथाहरुको पहाड भेटिन्छ। हरेकको आफ्नै पिडा, आफ्नै समस्या। सधैं सबै ठीक भएर, खुशी भएर फर्कन सक्दैनन्, पाउदैनन्। सुखका कथाले त सबैलाई खुशी बनाउछ नै हरेक दु:खको कथाले पनि एउटा शिक्षा दिएर जान्छ, जीवनलाई माया गर्ने एउटा प्रेरणा दिएर जान्छ।  
बाँकी पढ्नुहोस् >>

Saturday, February 15, 2014

'प्रवेश निषेध’ पुरुष बाहिर

कान्तिपुरमा लगभग १ वर्षअघी प्रकाशित अनमोलमणिजी @anamolmani को लेख...

यो लेख सुत्केरी हुँदा श्रीमतीको पीडामा साथ दिन नपाईने हाम्रो व्यवस्थाको बारेमा छ। तपाईंलाई के लाग्छ, यस्तो बेलामा श्रीमान श्रीमती सँगै राखिनुपर्ने हैन? यस्तो बेलामा सँगै हुँदा केके फाईदा हुनसक्छ जुन हामीले पाउन सकेका छैनौ। अनि के कारणले यो सब गर्न हाम्रोमा सम्भव नभएको होला?? विचार गर्नुहोला।। हामीले हाम्रा अस्पतालहरुमा कहिलेदेखी व्यथाले छट्पटिएका श्रीमतीहरुको हात समाती हौसला दिईरहेका श्रीमानहरु भएको दृश्य देख्न पाउछौ होला?


त्यो एउटा संयोग थियो । साँझको ६ बज्नै लाग्दा म त्यो 'पुरुष वर्जित' ढोका अघि उभिएको थिएँ । महिला शौचालयबाहेक सूचना टाँसेरै पुरुषलाई प्रवेश निषेध लेखिएको छुट्टै ठाउँ मैले आजसम्म देखेको थिइनँ ।

ढोकाको एउटा खापा खुला थियो । मेरो टाउकोभन्दा झन्डै एक फिटमाथि ढप्काइएको खापामा टाँसिएको सूचना मैले उभो मुन्टो लगाई दोहोर्‍याएर पढें । मैलो सिसाजडित पुरानो ढोकाको सूचना पढेपछि पहिले म एक्लै मुस्काएँ । मनमनै लाग्यो, 'संसारमा यस्तो ठाउँ पनि रहेछ । जहाँ पुरुष बाहिर र महिलामात्रै भित्र हुन्छन् ।' अरू केही महिला पुरुष भिजिटर पनि सूचना हेर्दै थिए । मेरो मन कुतकुति लगाउने सूचनामा लेखिएको थियो, 'पुरुष भिजिटर भित्र पस्न सख्त मनाही छ ।'

मैले बल्ल पत्तो पाए त्यो पुरुष बर्जित ठाउँ रहेछ । सेतो एप्रोनमाथि सानो सर्पजस्तो कालो स्टेथेस्कोप काँधमा बेरेर बाहिर निस्केकी चिकित्सकले बरन्डामा राखिएका कुर्सी देखाउँदै उभिएका पुरुषहरूलाई भनी, 'त्यता बसिदिनुस् न है भित्र नआउनुस्, ह्याँ केटाहरू पस्न पाइन्नँ ।'

आज्ञाकारी भएर पुरुषहरू पाटन अस्पताल नयाँ भवनको पहिलो तल्लामा अडिए । जुन ढोकाभित्र प्रशव पीडाले छटपटाइरहेका महिलामात्रै थिए । तिनका पुरुष र पुरुष आफन्तहरू ढोका बाहिरै रहे । तिनले छोराछोरी पाउने बेला आमा छटपटाएको देखेनन् । देख्नबाट वञ्चित भए ।

छेउको एउटा कुर्सीमा मैले पनि आफूलाई बिसाए । त्यसपछिको एक्काईस दिनसम्म मैले निरन्तर सूचना पढिरहेँ । हरेक दिन त्यहाँ भेटिने पात्रहरू फेरिए । हान्निएर आउथे, ढोकामा पुगेपछि सूचना पढ्थे वा सुरक्षा गार्डले रोकेपछि हिस्स भएर यताउता हेर्थे । कुनै दिन नर्सहरू रिसाउँदै भन्थे, 'सूचना पढ्नु भएन । किन सरासर भित्र ? केटामान्छे आउन पाइन्न भन्ने थाहा छैन ?' आफन्त भेट्न हुरिँदै आएकालाई चिरकट्टोमा लेखिएको कुरा के थाहा ? नर्सहरू बित्थामा रिसाए !

हरेकका भिन्न समस्या थिए । त्यहाँका चिकित्सकका आफ्नै समस्या । ती हान्निदै आउँथे । हान्निदै जान्थे । बेफुर्सदी । नर्सका आफ्नै समस्या । ती लस्याक लस्याक आउँथे, लस्याक लस्याक जान्थे । अल्छीलाग्दो गरी । प्रसव पीडामा रहेका र गर्भवती महिलाको आफ्नै समस्या । ती कराउँथे । चिच्याउँथे । आफ्नो बढेको भुँडी ढल्काउँदै बाहिर भित्र, तलमाथि गर्थे । बाहिर बस्ने तिनका पुरुष र पुरुष आफन्तको आफ्नै समस्या । ओठ कलेटी पारेर बाहिर बस्थे । छेवैकोसित सोध्थे, तपाईं आएको कति दिन भयो ? अनि के भएर ल्याउनु भा हो ? पुरुष बर्जित ढोकामा कुनै नर्सले तिख्खर आवाजमा कसैको नाम बोलाएर 'फलानोका मान्छे कोही छ' भन्दा तिनको कान निकै चनाखो हुन्थ्यो । र आफन्तको नाम आउने आशामा कान तिखो पारेर राख्थे ।

'पश्चिमा मुलुकमा त्यस्तो हुँदैन, श्रीमान् वा उसको पुरुष साथीलाई प्रवेश दिइन्छ । हामीकहाँ त्यो चलन आइसकेको छैन,' पाटन अस्पतालका

मेरा मित्र चिकित्सकले एक दिन भने, 'सबैलाई एकै ठाउँ राखिएको हुन्छ । सेपेरेट छैन । त्यसैले पुरुष

प्रवेश निषेध गरिएको हो ।' तिनको कुरो सही हो । प्रसूति गराउने ठाउँमा पुरुष प्रवेश गराउनु त्यति वैज्ञानिक छैन । पुरुष छिरेर तिनको व्यथा कम हुने भए पो !

एकखाले र्‍याडिकल फेमिनिस्टहरू भन्छन्, 'बच्चा पाउने काम अब पुरुषले पनि गर्नुपर्छ ।' तीनहप्ते पाटन अस्पतालको आउजाउमा एक दिन मैले चिनजानकी नर्ससित सोधें, 'पुरुषले गर्भ बोक्न थाले भने महिलालाई प्रवेश निषेध हुन्छ होला हैन ?' ऊ बेस्मारी हाँसी । हल्का उछिट्टएिका आफ्ना दाँत दाहिने हातले छेक्दै भनी, 'छ्या ! तपाईं त कस्तो कस्तो कुरा सोध्नुहुँदो रैछ ।'

यसमा छ्या भन्नुपर्ने कुनै कुरै छैन । यौन, गर्भ वा प्रसूति प्राकृतिक नियम हो । हामी छ्या भनेरै टार्दै पछि परिरहेका छौं । छ्या भन्दै आमाले छोरीलाई यस्ता कुरा बताउँदैनन् । बाउले छोरालाई यस्ता कुरा सम्झाउँदैन । शिक्षकले विद्यार्थीलाई पढाउँदैनन् । अभिभावक, परिवार, समाज छ्या भन्दै यसलाई गुपचुप बनाउन चाहन्छ । प्रजनन् स्वास्थ्य र मातृशिशुबारे कक्षामा पढाउँदा केटीसाथीले घोसे मुन्टो लगाएको, केटाहरूले अनुहार र कान रातो पारेको मलाई हिजैजस्तो लाग्छ ।

त्यै भएर धेरै नेपालीलाई थाहा छैन, सयजना गर्भवतीमध्ये ८४ जनाले मात्रै जीवित बच्चा जन्माउँछन् र १६ प्रतिशतले मृत । सय गर्भवतीमध्ये ७ प्रतिशतको गर्भ छोटो समयमै खेर जान्छ । त्यस्तो बेला के गर्ने, कसलाई भन्ने तिनलाई लाज, धक र डर एकसाथ हुन्छ । अध्ययनहरूले भन्छ, नेपालमा प्रसूतिका बेला प्रतिलाखमा २ सय २९ जना आमाहरूको ज्यान जान्छ । यसरी ज्यान जाने थोरै आमाहरूको मात्रै बच्चा जीवित रहन्छ ।

पुरुष प्रवेश निषेधबाहिर लबीमा मैले भेटेका केही पात्र यस्ता थिए, आमालाई पुरुष बर्जित ठाउँमा राखिएको थियो । छोरी स्नातककी विद्यार्थी थिई । पहिले त उसले कुरा गर्न धक मानी । जब खुलेर कुरा गर्न थाली उसले भनी, 'मैले दिदी भन्ने गरेकी छु । आमालाई डेलिभरी गर्न ल्याएको भन्दा लाज लाग्छ । मेरी बहिनी कक्षा १० पढ्दै छे । छोराको रहरले आमा फेरि गर्भवती हुनुभयो । म स्याहार्दै छु ।'

एक मध्याह्न उनका पिताजी भेटिए । छोराको इच्छाबारे कुरा गर्दा फिस्स हाँसे । पटक पटक कुरा दोहोर्‍याएपछि सायद दिक्क लागेर होला मध्यम वर्गीय शिक्षित र सरकारी जागिरे उनले भने, 'पछि थाहा पाउँछौ भाइ । आफ्नो मात्रै इच्छाले मुलुक चल्दैन ।' एक्काईसौं दिन पनि मैले बाउ छोरीलाई देखेको थिएँ । भेटिहाल्दा छोरी मुसुक्क हाँस्थी । बाउचाहिँ नदेखे हुन्थ्योझैं गर्थे ।

एकजना टेलिकमका कर्मचारी थिए । पानीको मात्रा कम भएकाले उनको बच्चा खेर गएकोमा चिन्तित थिए । अर्का सामान्य नागरिक, ब्लड प्रेसरका कारण पाठेघरमा भ्रूणको विकास राम्ररी नभएर ७ महिनामा बच्चाको तौल जम्मा १ केजी पनि पुगेन र बचाउन सकिएन । अर्का थिए शिक्षक । ललितपुरको ग्रामीण भेकका । दोस्रो बच्चाका लागि पाटन आएका । भन्थेे, 'तालिममा गएकी श्रीमती एक्कासि फेन्ट भई । कारण थियो, ब्लड प्रेसर हाई । घरमा कोही छैन । एक्लो छु । सारै गारो परिरहेको छ ।' उनले आफू सुत्न मिल्ने म्याट, एक थान तन्ना र केही भाँडाकुँडा पनि ल्याए । सधैं बाहिरबाट चिया, बिस्कुट, रोटी, खाना ल्याउँथे । पुरुष प्रवेश निषेध थियो । कोही महिलालाई उनी अनुरोध गर्थे भित्र पठाउँथे । धेरैजसो श्रीमतीलाई फोन गर्थे र बाहिर बोलाएर सामान भित्र पठाउँथे ।

साँझको बेला त्यहाँको दृश्य हेर्नलायक हुन्थ्यो । हटकेसमा खाना बोकेर आउने जानेको लाम नै देखिन्थ्यो । म्याट र तन्ना ओछ्याएर सुत्न ठिक्क ओच्छ्यान देख्दा लाग्थ्यो त्यो अस्पताल होइन सस्तो खालको लज हो । कक्षा ३ पढ्दा ढिँडो खाएर म हेटौंडाको त्यस्तै लजमा सुतेको थिएँ ।

चिकित्सकहरूका अनुसार पछिल्लो समय मान्छेमा चेतना पनि बढ्दै छ र समस्या पनि बढ्दै छ । सहरका गर्भवती महिलामा प्रेसरको समस्या छ । प्रेसर बढी भए पनि समस्या, कम भए पनि समस्या । गाउँका महिलामा पोषणको समस्या छ । सहरका महिला डाइटमा जोड दिइरहेका छन् । जंक फुडले बच्चा जन्मिँदै साथमा जन्डिस पनि लिएर आउँछ । सहरको तरकारी स्वस्थ छैन । पानी स्वस्थ छैन । वातावरण स्वस्थ छैन ।

मलाई लाग्यो दैनिक सयौं बिरामीको उपचार भइरहने अस्पताल यस्तो ठाउँ रहेछ, जहाँ बिरामी निको हुने र सद्देहरू बिरामी हुने रहेछन् । धन्न पाटन अस्पतालको सेवा नेपालका सामुदायिक अस्पतालमध्येकै अब्बल छ र सामान्य मान्छे पनि स्वास्थ्यको पहुँचमा सजिलो गरी पुग्न सकेको छ । यदि निजी अस्पतालमा त्यही सेवा लिनुपर्दो हो त हुँदा खाने आम नागरिक कसरी बाँच्दा हुन् ?

अस्पताल गएपछि थाहा हुन्छ, प्रसूति वा अन्य जे सुकै व्यथा लिएर अस्पताल आउने आम मान्छेका पीर, दुःख र व्यथाहरूमा कुनै वर्ग छैन, समानता छ । मान्छेको जीवनमा बच्चा जन्मिनु खुसी हो । खुसी खोज्न अस्पताल पुग्नेहरू पनि दुःखी भएका छन् । जन्माउने आमाको दुःखको फेहरिस्त लामो हुन्छ । त्यही भएर आमाले कहिल्यै छोराछोरीलाई ठूलो देख्दिनँ । संसारमा आमाभन्दा अग्लो मान्छे अरू हुनै सक्दैन । दुई दशकपहिले संसार छाड्नुअघि आमाले मलाई भनेकी थिइन्, 'तँ नाथु मेरो पेटिकोटमा जन्मेको होस्, जुठेल्नामा ।' आमाको यो आवाज मेरो कानमा अहिले पनि गुन्जिरहन्छ ।

निकै दिनको लबीको अवलोकनपछि एक दिन मलाई ढोकामा टाँसिएको 'पुरुष प्रवेश मनाही' गरिएको सूचनाको तस्बिर लिन मन लाग्यो, एक क्लिक दिएँ ।

त्यतिबेला २ जना पुरुष भित्र जान नर्ससित अनुनय गरिरहेका थिए ।


बाँकी पढ्नुहोस् >>

Sunday, February 2, 2014

कतै हामी आँफै दुर्घटना निम्ताइरहेका त छैनौं?

स्पतालहरुको विरामीको भिड र त्यहाका सिमित जनशक्तिमाथिको कामको चाप कहिलेकाही मलाई ‘टाइम बम’ जस्तो लाग्छ, जुनसुकै बेला पनि विस्फोट हुनसक्ने। यस्तो भिडमा, यस्तो चापमा काम भईरहेको हुन्छ कि कुनै पनि बेला कुनै कुरा, इन्फर्फेसन छुटेर वा राम्ररी ध्यान दिन नसकिएर गल्तीले विरामीको ज्यान जानसक्छ वा एउटा अङको अप्रेसन गर्नुपर्ने अर्कोको गरिदिने, एउटा विरामीको अप्रेसन गर्नुपर्नेमा अर्कोको गरिदिने, एउटाको बच्चा अर्कोलाई दिने आदी हुनसक्छ। यी चाहेर हुने गल्ती हैनन् र कसैले पनि यस्तो गल्ति/लापर्वाही चाहेर शायदै गर्लान्। तर दैनिक अपनाईने नियम, तौरतरिकामा अलिकति मात्र गडबड भयो भने नि यस्ता धेरै गल्तिहरु हुनसक्छन्। यसो भनेर मैले तर्साउन खोजेको हैन, अस्पतालहरुमा यस्तै गल्ति नहोस् भनेर विभिन्न नियम, प्रोटोकलहरु अपनाउने गरिन्छ। विरामीमा ट्याग राख्ने, बच्चाहरुमा ट्याग लगाउने, फायलहरुको नम्बरिङ्ग गर्ने, डबल चेक गर्ने आदी आदी। तैपनी कैलेकाही भुल हुन्छ नै।

इमर्जेन्सीमा एउटै बेडमा दुई तीन जना राखेर विरामी जाचिरहेको बेलामा कहिलेकाही महत्वपूर्ण हुनसक्ने कति क्लिनिकल जाँचहरु गर्न असम्भव हुन्छन् वा छुटीरहेका हुन्छन्। पर्याप्त टाइम दिन नसकी विरामीलाई हतारमा सोधिएका हिस्ट्रीमा कति कुरा छुटेका हुनसक्छन्। रेड एरियामा सिरियस विरामीलाई धेरै टाइम दिँदा अर्को एरियाका कम सिरियस विरामीले कम टाइम पाइरहेका हुन्छन्। एउटै वा केही डक्टरले नै इमर्जेन्सी, वार्ड, अप्रेसन सबैतिर भ्याउनुपर्ने हुँदा वार्डका विरामी सिरियस हुँदा वा डक्टरहरु अप्रेसनमा व्यस्त हुँदा इमर्जेन्सीका विरामीले टाइममा सेवा नपाएका हुनसक्छन्।

वार्डमा विरामीले बेड भरिएर नयाँ राख्ने ठाउँ नहुँदा करीडरमा एक्स्ट्रा बेड थपेर भएपनी विरामी भर्ना गरिन्छ। विरामीको हिसाबले त ‘बेड पाइयो, भर्ना भईयो, ठिकै छ’ भन्ने सोचिन्छ तर त्यहा काम गर्ने डक्टर, नर्सहरुको लागि त त्यो एक्स्ट्रा लोड हो। किनभने बेडको संख्याको आधारमा यति बेडको लागि यति डक्टर, नर्स चाहिन्छ भनेर राखिएको हुन्छ। अब त्यो भन्दा झन्डै दोब्बर विरामी त्यही नै संख्याका डक्टर नर्सले हेर्नुपर्ने भएपछी सेवाको क्वालिटीमा त अवश्य नै असर पर्छ। सबै विरामीलाई राम्ररी समय दिन नभ्याउने, कति कुराहरु छुट्न सक्ने, गल्ति हुनसक्ने सम्भावनाहरु बढेर जान्छ।

अस्पतालमा जति बेड हुन्छ त्यती विरामी मात्रै राखेर उनिहरुलाई ‘क्वालिटी केयर’ दिनु ठीक कि आएका जती सबैलाई बेड थपीथपी कुनाकाप्चा नभरिएसम्म सबैलाई राखेर ‘कम्प्रमाईज्ड केयर’ दिनु ठीक? के “हाम्रो अस्पतालमा बेड छैन अरुतिर जानुहोला” भन्नुले मानवता नभएको, विरामीप्रति सम्वेदनशिल नभएको जनाउछ? त्यस्तो भन्दै गर्दा कहिलेकाही म विरामीका आफन्तहरुको अनुहारमा त्यस्तै भाव देख्छु। अनी उनिहरु 'जस्सरी नि मिलाइदिनु न, यताउता गरेर मिलाउन मिल्छ भने' भनेर अनुरोध गर्न थाल्छन्। उनिहरुलाई अफ्ठ्यारोमा पार्ने, भर्ना नगरी अरुतिर पठाउने हाम्रो उद्देश्य, चाहना हैन, बाध्यता हो। हाम्रो पनि लिमिटेसन हुन्छ। हुन त एउटा अस्पतालमा भिड भएर विरामी अन्त पठाउदा जान नसक्ने अवस्था वा पठाउनै नमिल्ने अवस्था पनि हुनेगर्छ।

इमर्जेन्सीमा बेड छैन भनेर त विरामी शायदै अन्त पठाइन्छ होला। त्यहा त एउटै बेडमा दुई तीन जना राखेर भएपनी काम चलाइन्छ। एउटै बेडमा टिबीमा विरामी र म्यानिन्जाइटिसका विरामी सुतिरहेका हुन्छन्। कहिले महिला त पुरुष विरामी ढाड फर्काएर सुतिरहेका हुन्छन्। त्यस्तो बेलामा हामी उनिहरुको उपचार गरिरहेका छौं कि उनिहरुको समस्या थपीरहेका छौं म बुझ्दिनँ। आफ्ना विरामिहरुलाई यस्तरी दु:ख दिएर राख्नु हाम्रो चाहना हैन, तर हामी विवश हुन्छौं। धेरै विरामीले त चित्त बुझाएर बस्छन्, कोही भने "विरामीलाई राम्रो होला भनेको त झन यस्तो दु:ख पो भयो, यस्तो नि अस्पताल हुन्छ" भनेर झगडा गर्न आउछन्। हामीसँग झगडा गर्ने फुर्सद नि हुँदैन र हामीसँग कराएर फायदा नि हुँदैन।

इमर्जेन्सीमा त्यहाको डक्टरले हेरेपछी “सम्बन्धित डक्टरलाई बोलाइदिएको छु, आएर हेर्नुहुन्छ” भनेर राखिदिन्छन्। ती सम्बन्धित डक्टर कति खेर आउने थाहा हुँदैन, कहिलेकाही त कुर्दाकुर्दा दिन, रात वित्न सक्छ। विरामीहरुलाई लाग्नसक्छ ‘यी डक्टरहरु कहाँ जान्छन्’। ‘यस्तो इमर्जेन्सीको विरामीलाई कुराएर राख्ने, कस्तो लापर्वाही’। इमर्जेन्सीमा आएका सबै विरामी उत्तिकै इमर्जेन्सी हुँदैनन्। उनिहरु अरु सिरियस विरामी हेरिरहेका हुन्छन्, वा उनिहरुको अप्रेसनमा बिजी हुन्छन् वा वार्डका सिकिस्त विरामीसँग व्यस्त हुन्छन्। ईमर्जेन्सीमा रियल इमर्जेन्सीलाई प्राथमिकता दिने हुँदा यस्तो हुन्छ नै। हुन त यो कुरा डक्टर, नर्सहरुले अलि राम्रो तरिकाले बुझाए भने यस्तो मिस अन्डर्स्ट्यान्डिङ हुँदैन होला।  

भिडभाड हुने हाम्रा अस्पतालहरु मलाई सिट भरिएर पनि मान्छे कोच्ने अनि छ्तमा नि यात्रु राखेर चलाइने बस, गाडीहरु जस्तो लाग्छ। ट्राफिक नियम अनुसार त्यस्तो गर्नु ठीक हैन, दुर्घटना हुनसक्छ, मान्छेको ज्यानको सवाल हो नि। ट्राफिक पुलिसले देख्यो भने कार्वाही गर्नसक्छ। तर त्यस्तरी नै भिडामभिड गरेर चलाइएका अस्पतालहरुलाई चै कस्ले के भन्ने? के यस्ले विरामीको स्वास्थ्य र ज्यानमा हुनसक्ने दुर्घटनालाई बढावा दिदैन? यस्तो धान्नसक्ने भन्दा बढी लोडमा काम गराएर केइ भुल भयो भने डक्टर, नर्सलाई मात्र औंला देखाउनु कत्तीको जायज हो? भुलचुकको अलिकति नि ठाउँ हुननहुने स्वास्थ्य जस्तो सम्वेदनशिल क्षेत्रमा क्षमता भन्दा बढी विरामीको जिम्मेवारी लिएर हामी आँफैले कुनै दुर्घटना त निम्ताइरहेका छैनौं?

अनि फेरी जस्तै भिड, हतार, प्रेसरको कारणले विरामीको कुनै महत्वपूर्ण कुरा छुटेको, गल्ती भएको भने पनि सो गर्ने डक्टर वा नर्सले माफ पाउने वाला छैन नि। हुन त कुरा ठिकै हो, व्यस्तता, थकान, भिड हाम्रो गल्ती, भुलको लागि एक्स्क्युज बन्नु हुँदैन। त्यसो भने हामीले धान्न सक्ने भन्दा बढी विरामीको जिम्मेवारी लिएर हामी आँफैलाई किन प्रेसरमा राखेको? गल्ती हुने सम्भावनालाई किन बढाएको? मैले नबुझेको कुरा।।

बाँकी पढ्नुहोस् >>